10/12/2025
Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, khu vực Đồng bằng sông Hồng hiện có quy mô đào tạo lớn nhất cả nước với khoảng 1,3 triệu sinh viên, trong đó riêng Hà Nội chiếm tới 1,1 triệu học viên. Với con số này, Hà Nội khẳng định vị thế là trung tâm giáo dục đại học dẫn đầu toàn quốc.
Chênh lệch rõ rệt giữa các vùng miền
Tuy nhiên, số liệu cũng cho thấy sự phân bổ không đồng đều giữa các vùng. Đồng bằng sông Hồng chiếm 23,49% dân số nhưng lại có tới 44,2% số trường đại học và gần 40% tổng số sinh viên toàn quốc. Ngược lại, ở những vùng như Đồng bằng sông Cửu Long, dù chiếm 17,7% dân số, số trường đại học chỉ chiếm 6,9%, và tổng số sinh viên khoảng 8,2%. Tỷ lệ sinh viên trên mỗi vạn dân cũng có sự khác biệt lớn: những vùng phát triển như Đông Nam Bộ đạt 373 sinh viên/vạn dân; Đồng bằng sông Hồng đạt 352 sinh viên/vạn dân; trong khi các vùng như Tây Nguyên hay miền núi phía Bắc thấp hơn rất nhiều, chỉ khoảng 50–55 sinh viên/vạn dân.
Quy hoạch để thu hẹp bất bình đẳng trong giáo dục đại học
Theo quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm giai đoạn 2021–2030 (tầm nhìn đến 2050), mục tiêu đến năm 2030 là phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm đồng bộ và hiện đại với quy mô, cơ cấu, phân bố hợp lý; thiết lập được một hệ thống giáo dục đại học mở, công bằng, bình đẳng, chất lượng và hiệu quả. Dự kiến sẽ có khoảng 248 trường đại học trên toàn quốc (176 công lập và 72 tư thục), với quy mô đào tạo hơn 3 triệu người học và tỷ lệ khoảng 260 sinh viên/vạn dân. Đối với phân bố vùng, Đồng bằng sông Hồng vẫn giữ vị trí dẫn đầu, song tỷ lệ các trường đại học sẽ giảm từ 44,2% hiện nay xuống còn 41,4%, trong khi vùng Đông Nam Bộ tăng lên khoảng 24,2%. Sự thay đổi này nhằm thu hẹp khoảng cách về cơ sở giáo dục giữa các vùng.
Cơ hội và trách nhiệm trong phát triển giáo dục
Hà Nội và Đồng bằng sông Hồng có mạng lưới đại học dày đặc vừa là lợi thế, vừa là thách thức. Ưu thế nằm ở nguồn lực, quy mô đào tạo và kết nối nghiên cứu — nhưng thách thức là làm sao đảm bảo phân bổ công bằng cơ hội học tập, quản trị chất lượng và hỗ trợ vùng miền còn thiếu hụt. VECI nhìn nhận rõ nhu cầu bức thiết về các chương trình bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản lý giáo dục ở các khu vực ít thuận lợi, cũng như cần có các mô hình quản trị đại học hiện đại, linh hoạt và phù hợp với địa bàn.
Với tư cách là đơn vị tư vấn và phát triển giáo dục, VECI cam kết đồng hành cùng các cơ quan quản lý, các trường đại học và địa phương để hỗ trợ xây dựng quy hoạch hợp lý, phát triển mô hình đào tạo linh hoạt, và nâng cao năng lực nguồn nhân lực giáo dục. Chúng tôi tin rằng thông qua hợp tác, đổi mới và chia sẻ nguồn lực, hệ thống giáo dục đại học Việt Nam sẽ phát triển đồng đều, bền vững và đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập – đào tạo – quản lý trong tương lai.
Ngọc Anh
