Bức tranh toàn cầu về đào tạo Trí tuệ nhân tạo: 20 đại học dẫn đầu theo Shanghai Ranking 2025

Theo Bảng xếp hạng toàn cầu theo lĩnh vực năm 2025 do Shanghai Ranking công bố, Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore) hiện giữ vị trí số một thế giới về chất lượng đào tạo và nghiên cứu trong lĩnh vực Trí tuệ nhân tạo (AI). Với tổng điểm 289, Nanyang vượt qua nhiều cơ sở đào tạo hàng đầu tại Bắc Mỹ, châu Âu và châu Á, khẳng định vai trò trung tâm đào tạo AI hàng đầu khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Đứng ngay sau Đại học Công nghệ Nanyang là Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc), phản ánh sự vươn lên mạnh mẽ của các trường đại học châu Á trong lĩnh vực công nghệ mũi nhọn. Trong top 10 toàn cầu, châu Á có ba đại diện, trong khi phần còn lại thuộc về các đại học lớn tại Bắc Mỹ và Australia – những khu vực có truyền thống lâu đời về nghiên cứu và phát triển công nghệ cao.

Đáng chú ý, Trung Quốc chiếm tới một nửa số lượng trường trong top 20 đại học đào tạo AI tốt nhất thế giới, đặc biệt áp đảo ở nhóm từ hạng 11 đến 20. Mỹ xếp thứ hai với bốn đại diện, Canada có ba trường, trong khi Singapore, Australia và Vương quốc Anh mỗi quốc gia có một đại học góp mặt. Cơ cấu này cho thấy sự dịch chuyển rõ nét của trung tâm nghiên cứu AI toàn cầu sang khu vực châu Á, bên cạnh các cường quốc giáo dục truyền thống.

Năm 2025, Shanghai Ranking đánh giá khoảng 2.000 trường đại học đến từ hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ. Riêng với lĩnh vực Trí tuệ nhân tạo, có khoảng 400 trường được đưa vào xếp hạng, với điều kiện tối thiểu là công bố ít nhất 100 bài báo khoa học trong giai đoạn 2020–2024. Đây là tiêu chí sàng lọc quan trọng nhằm bảo đảm các cơ sở được xếp hạng có năng lực nghiên cứu thực chất và liên tục.

Hệ thống đánh giá của Shanghai Ranking dựa trên năm nhóm chỉ số chính, bao gồm chất lượng đội ngũ giảng viên, số lượng công trình nghiên cứu xuất sắc, chất lượng nghiên cứu tổng thể, tác động học thuật và mức độ hợp tác quốc tế. Trong đó, nhóm tiêu chí về công trình nghiên cứu xuất sắc chiếm trọng số cao nhất, tập trung vào các bài báo đăng trên các tạp chí khoa học hàng đầu và các giải thưởng học thuật quốc tế uy tín.

Chất lượng giảng viên là nhóm tiêu chí quan trọng thứ hai, xem xét số lượng nhà khoa học đạt giải thưởng quốc tế, các nhà nghiên cứu có chỉ số trích dẫn cao, tổng biên tập các tạp chí khoa học lớn hoặc giữ vai trò lãnh đạo trong các tổ chức học thuật toàn cầu. Cách tiếp cận này phản ánh rõ quan điểm của Shanghai Ranking khi coi năng lực nghiên cứu và học thuật là nền tảng cốt lõi của đào tạo đại học trong các lĩnh vực công nghệ cao như AI.

Shanghai Ranking, hay Academic Ranking of World Universities (ARWU), do Đại học Giao thông Thượng Hải khởi xướng từ năm 2003 và hiện được xem là một trong ba bảng xếp hạng đại học uy tín nhất thế giới, bên cạnh QS và Times Higher Education. Các kết quả xếp hạng theo lĩnh vực, đặc biệt trong các ngành công nghệ chiến lược như Trí tuệ nhân tạo, đang trở thành nguồn tham chiếu quan trọng cho các quốc gia, cơ sở đào tạo và nhà hoạch định chính sách trong việc xây dựng chiến lược phát triển giáo dục đại học gắn với đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.