23/10/2023
Giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống là một trong những giáo cụ trong phương pháp dạy học Montessori dành cho trẻ từ 0 – 3 tuổi. Khác với những trò chơi thông thường, bộ giáo cụ này giúp trẻ trải nghiệm và dễ dàng có được kỹ năng về những hoạt động thường ngày trong cuộc sống.
Sơ lược về Montessori
Năm 1907, bác sĩ người Ý Maria Montessori đã phát triển một phong cách giáo dục mang tính cách mạng bao gồm việc học tập tự do và độc lập (trong giới hạn) cho mọi lứa tuổi. Phương pháp Montessori tôn trọng sự tò mò và sở thích tự nhiên của trẻ, truyền cảm hứng cho trẻ đưa ra những lựa chọn sáng tạo của riêng mình, đồng thời học hỏi từ thế giới rộng lớn xung quanh.
Triết lý thực hành cuộc sống trong bộ giáo cụ Montessori
Hoạt động thực hành cuộc sống trong phương pháp Montessori là các nhiệm vụ có mục đích rõ ràng, mô phỏng các hoạt động trong cuộc sống hàng ngày.
Năm khía cạnh trong triết lý thực hành cuộc sống là: Bài tập sơ bộ, Chăm sóc bản thân, Chăm sóc môi trường, Duyên dáng và Lịch sự, cuối cùng là Kiểm soát chuyển động. Cụ thể:
- Bài tập sơ bộ: Trẻ em học các động tác cơ bản, chẳng hạn như đổ xuống, gấp lại và mang đi.
- Chăm sóc bản thân: Trẻ được thực hành các hoạt động tự chăm sóc và gìn giữ bản thân như rửa tay và mặc quần áo.
- Chăm sóc môi trường: Trẻ được tập trung dạy cách tương tác với môi trường xung quanh theo cách thể hiện tình yêu và sự tôn trọng. Các hoạt động điển hình bao gồm: tưới cây, lau bàn và cắm hoa.
- Duyên dáng và Lịch sự: Trẻ học các kỹ năng liên quan đến các tương tác xã hội. Các hoạt động chính bao gồm chào hỏi, giới thiệu bản thân và cách ngắt lời người khác một cách thích hợp.
- Kiểm soát chuyển động: Trẻ được tập trung dạy tinh chỉnh và phối hợp kiểm soát cơ thể thông qua các hoạt động như đi bộ trên dây và trò chơi im lặng Montessori.
Đọc thêm: Vì sao trẻ thích học trường mầm non Montessori?
Mục đích của bộ giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống
Bộ giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống là công cụ hỗ trợ để truyền tải nội dung giáo dục trong Bài tập sơ bộ, Chăm sóc bản thân và Chăm sóc môi trường. Bộ giáo cụ có nhiều kiểu, mô phỏng lại hình thái hoạt động thường ngày và các bạn nhỏ sẽ thực hành trên bộ giáo cụ.
Đơn cử như để dạy cho trẻ cách ứng xử khi ho, hắt hơi, bộ giáo cụ sẽ bao gồm: thùng rác, khay đựng giấy. Tất cả các sản phẩm đều làm theo kích cỡ nhỏ, vừa tay của trẻ. Theo dẫn dắt, gợi ý của cô giáo hoặc phụ huynh, trẻ ho hay hắt hơi sẽ lấy giấy che miệng, lau tay (khi dùng tay che miệng) hoặc xì mũi, sau đó vứt vào thùng rác. Bé có thể lặp lại hành động này nhiều lần.
Một số kiểu bộ giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống giai đoạn 0 – 3 khác gồm có:
- Dùng với mục đích dạy Bài tập sơ bộ: Bộ giáo cụ dạy chuyển nước, chuyển hạt dùng đũa, thìa
- Dùng với mục đích dạy Chăm sóc bản thân: Bộ giáo cụ dạy súc miệng, chải răng, cài nút áo, ghim bấm, kéo khóa, treo đồ
- Dùng với mục đích dạy Chăm sóc môi trường: Bộ giáo cụ dạy chăm sóc cây, lau kính, lau bàn, hốt rác
Mục đích của các hoạt động với các giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống là giúp trẻ phát triển khả năng phối hợp vận động, độc lập, thích nghi với xã hội và phát triển khả năng tập trung. Thông qua việc lặp đi lặp lại các hoạt động với bộ giáo cụ, trẻ em học cách phát triển các kỹ năng vận động thô và tinh, giải quyết vấn đề một cách hiệu quả và thiết lập ý thức mạnh mẽ về việc tự lập.
Những điều đặc biệt về bộ giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống
Nguyên liệu tự nhiên
Giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống được làm từ các nguyên liệu tự nhiên như gỗ, kim loại, bông và thủy tinh. Không giống như nhựa, những nguyên liệu này đem đến cảm giác kết nối với thiên nhiên và thế giới thực. Chúng cũng bền hơn, thân thiện với môi trường hơn và không chứa các hóa chất độc hại mà bạn có thể tìm thấy trong rất nhiều đồ chơi bằng nhựa.
Đơn sắc
Thông thường, giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống đều có màu đơn sắc với tông màu trầm và dịu nhẹ, chủ yếu là màu của gỗ, không sặc sỡ sắc màu. Điều này là nhằm để tạo ra một môi trường êm dịu hơn cho trẻ em, tăng cường sự tập trung của trẻ và tránh bị kích thích quá mức.
Hình dáng đơn giản
Giảm thiểu sự phân tâm là một phần cơ bản của phương pháp dạy học Montessori, vì vậy giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống giai đoạn 0 – 3 có xu hướng rất đơn giản về hình thức và chức năng.
Bộ giáo cụ được thiết kế để giúp trẻ tập trung vào việc học một kỹ năng cụ thể tại một thời điểm, chẳng hạn như đẩy đúng hình (có các hình dạng khác nhau) vào đúng lỗ hoặc xếp một viên gạch lên một viên gạch khác mà không bị đổ. Điều này được xem là để hỗ trợ học tập và phát triển sâu hơn.
Lời khuyên để sử dụng giáo cụ Montessori thành công
Bộ giáo cụ Montessori đi liền với phương pháp dạy học Montessori
Phụ huynh không thể chỉ mua giáo cụ mà không dạy con học theo phương pháp này. Nếu trẻ đang theo học trường dạy học theo Montessori, phụ huynh không nên đầu tư vào giáo cụ. Việc này làm mới và giữ sự quan tâm, hứng thú của trẻ đối với giáo cụ khi con ở trên trường. Các thầy cô với kiến thức về Montessori sẽ dẫn dắt bé đúng hướng.
Nếu trẻ không đi học trường mẫu giáo theo Montessori, chủ yếu ở cùng phụ huynh trong những năm đầu đời hoặc bạn tự dạy con tại nhà, bạn có thể đầu tư vào một số giáo cụ Montessori. Nhưng lưu ý rằng, giáo cụ đi liền với phương pháp dạy học.
Giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống có thể tự làm tại nhà
Với thời đại công nghệ phát triển, chỉ bằng một vài click chuột, phụ huynh có thể tìm ra cách thức tự làm giáo cụ tại nhà. Tuy nhiên, GSP thấy rằng nguồn tài liệu tiếng Việt cho vấn đề này là chưa nhiều. Phụ huynh có thể phải chủ động hơn với các nguồn tiếng nước ngoài khác.
Phụ huynh cần sắp xếp giáo cụ Montessori đúng cách tại nhà
Những lưu ý về cách sắp xếp giáo cụ Montessori đúng cách tại nhà nhằm giúp trẻ tập trung, không phân tâm và độc lập. Cụ thể:
- Sắp xếp một chiếc kệ chứa giáo cụ tại không gian trong nhà chỉ dành riêng cho trẻ thực hành với các bộ giáo cụ Montessori. Chiếc kệ phải có chiều cao vừa tầm với của trẻ và nên làm từ gỗ để tạo cảm giác thân thuộc, gần gũi với thiên nhiên, dễ thu hút sự chú ý của trẻ.
- Hạn chế số lượng bộ giáo cụ Montessori có trên kệ.
Một nghiên cứu khoa học đã cho thấy: trẻ được cho 04 món đồ chơi sẽ chơi theo nhiều cách và nhiều hướng hơn là trẻ được cho 16 món đồ chơi. Việc này là do càng có nhiều đồ chơi, trẻ lại càng khó lựa chọn và bị phân tâm. Số lượng giáo cụ nên để trên kệ là 8, số còn lại nên được cất giữ ở nơi khuất tầm mắt trẻ. Dựa vào hứng thú của con với giáo cụ mà phụ huynh có thể thay thế toàn bộ hoặc một số bộ giáo cụ.
- Sắp xếp theo độ khó thực hành giáo cụ
Giáo cụ nên được sắp xếp theo độ khó tăng dần. Trẻ sẽ tự chủ động lựa mức độ khó mà chúng muốn thực hành.
Qua bài viết trên đây, VECI tin rằng các Quý phụ huynh đã nắm được giáo cụ Montessori thực hành cuộc sống giai đoạn 0 – 3. Hy vọng rằng phụ huynh sẽ xây dựng môi trường học tập hứng thú và đầy hiệu quả cho trẻ. Và ba mẹ cũng đừng quên theo dõi website của VECI để có thể cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về quá trình nuôi dạy trẻ nhé!
Nguồn: Gakken
